Boyun eğmeyenlerdendi. Takiplere, hapislere, tutuklanmalara rağmen, faşizme karşı mücadele verdi. Ömrü boyunca kadın hakları, kadın-erkek eşitliği, kadın işçi sağlığı için fabrikadan, parlamentoya her alanda çaba sarf etti.
Büyük bir sitede temizlik işçiliği yapıyor. Aynı zamanda sitede örgütlü sendikanın da temsilcisi. Pandemi döneminde işte, evde neler değişti. Ne tür sıkıntılarla karşılaştı. Onunla iki çocuklu bir kadın olmayı da konuştuk, ücretsiz izin uygulamasını da…
“En önemli soru şuydu; Suriyeli göçmenler gelmeden önce bu işi şimdikinden nispeten daha yüksek ücretle yapan yerel kadınlar neredeler? Çünkü, Suriyeli kadınlar bu parça başı işleri çok az bir ücret karşılığı yapıyorlar. Bir nöbet değişimi söz konusu burada. Nöbetleşe parça başı iş.”
Trikoda ortacılıktan başlamış işe ve şube başkanlığına gelmiş Nebile Irmak Çetin. Dışarıda patronlarla içeride erkek sendikacılarla cebelleşip, durmuş. Başına gelmeyen kalmamış. İnatla direnmiş. Hep muhaliftim, diyor. Onunla geçmişteki ve bugünkü, sendikacılık ve kadınlık hallerini konuştuk
Emine Can Deriteks Sendikası’nın örgütlü olduğu Tuzla’daki CPS fabrikasında makine işçisi ama aynı zamanda işyeri temsilcisi. Onunla sendikalaşma sürecini, işyerlerindeki sorunları, temsilci ve kadın olma hallerini konuştuk.
Gülay Çatak, genç esmer güzeli bakımlı bir kadın. Ev işçiliği yaparak hayatını kazanıyor. Pandemi başlangıcında üç ay işsiz kalmış. Okumayı ve yazmayı çok seviyor. İrvin D. Yalom hayranı. Daha adil bir dünyada yaşamak ve hayatının romanını yazmak en büyük hayali.
Sendikal hareket içinde ön çıkmış kadın sayısı çok azdır. Alman sendika yöneticisi ve sosyalist Emma Ihrer bu kadınlardan biri. Kadınların daha iyi koşullarda çalışması ve meslek sahibi olması için önce kadın birlikleri kurdular. Örgütleri kapatıldı ve yargılandılar. Alman Sendikalar Birliğinin yönetimine giren, sendikalarda ilk kadın komisyonu başkanı olan yine oydu.
Zor bir yılı geride bıraktık. Pandemi çelişkileri keskinleştirirken, kadın cinayetleri, kadın işsizliği boyut değiştirdi. Her türlü baskı ve sömürüye rağmen, kadınlar sokaklardan çekilmedi. Sinbo’da da kazandık, Arjantin’de de… Yeni yılda yolumuz açık…
7 Aralık 1964’de başlayan Berec Grevi, erkekler tarafından yönetilen kadın ağırlıklı bir grevdi. Kadınlar gündüz grev gözcülüğü yaptılar, dövüldüler, yaralandılar, cinsel tacize uğradılar. Ama vazgeçmediler. 41 gün süren grev kazanımla sonuçlandı.
Kadınlar yıllardır sendikalarda taleplerini dile getirip, bunların sendikal politikalara yansıtılması için mücadele veriyorlar. En önemli sorunlardan biri yönetim kademelerine gelememeleri ve seçilen kadınların da cinsiyetleri nedeniyle buralarda fazla barınamamaları. Tez Koop İş’te bir oyla seçim kaybettirilen Nejla Önder’le, şube başkanı olmayı konuştuk.
Son dönemlerde DİSK sendikaları içinde Birleşik Metal-İş Sendikası’nda kadın çalışmaları alanında ciddi bir dönüşüm ve değişim yaşanıyor. Tüzüğe toplumsal cinsiyet hassasiyetini gözeten maddeler konuluyor, kadın eğitimleri, toplumsal cinsiyet eğitimleri yapılıyor. Sendika tarihinde kadın temsilci sayısı ilk kez 17’e yükselmiş, konuyu olan bitenin ardındaki kadınla; Nuran Gülenç’le konuştuk.