Zeynep Ayvalıtaş. 53 yaşında. Sivas Gürün ilçesinde doğmuş. 9 kardeşin küçüğü. Henüz üç yaşındayken annesini, on yıl sonra da babasını kaybeden Zeynep, diğer kardeşleri gibi ilkokuldan sonra eğitimine devam edememiş.
1989’da İstanbul’da Mustafa Kemal Mahallesi’ne taşınırlar. Zeynep, henüz 18 yaşında görücü usulü evlenmiş. 25 yıl süren evliliği boyunca, çalışmayan ve kazandığı parayı eve getirmeyen bir eşle yaşamış. Yoksullukla boğuşurken kocasının ağır hakaretleri, baskısıyla beraber 25 yıl boyunca da dayağına maruz kamış ama asla yılmamış, pes etmemiş.
Zeynep, 7 yaşındaki oğluna 1 yaşındaki kızını emanet ederek ev temizlik işlerine gitmiş, evde dantel örmüş, piknik tüpünde ısıttığı iğneyle ayakkabı tamir etmiş, terlik dikmiş, boncuk işlemiş, parça başı işler yapmış, paketleme işleri… Adeta bir arı gibi sürekli çalışmış. “Tek amacım kirada oturduğum evde kalabilmek ve iki çocuğumu besleyebilmek, onlara bakabilmekti” diyor.
Bu şekilde yıllarca süren hayat mücadelesinde sigortasız çalışmış. Abileri ve yengeleri her zaman en büyük destekçisi olmuş. Ama aile işlerine pek karışmamışlar.
Çocukları babasız büyümesin diye katlandığı evlilik zulmünün bitişini şöyle anlatıyor: “Çocuklarım büyüdüğünde, özelikle oğlumun sayesinde kocamın 25 yıllık esaretinden, zulmünden kurtulduk. Ve çocuklarımla birlikte yeniden doğdum.”
Kayıt dışı, görünmeyen emek
2006-2012 yılları arasında ev işçisi olarak sigortasız, güvencesiz, oradan oraya temizliğe koşturarak çalışmaya devam etmiş. Hem kardeşine bakmak hem de evin sorumluluğu 7 yaşındaki oğlunun omuzlarına yüklenmiş.
Zeynep anlatıyor: “Özelikle söylemek istiyorum, kızım küçüktü bakıma ihtiyacı varken onu abisine bırakmak tarifi imkânsız, zor zamanlardı. Hayatımızda oğlumun desteği çok büyük, tarifi yok. Ona çok teşekkür etmek istiyorum. O hep bana cesaret verdi hep yanımdaydı. Çocuklarım bu hayattaki en büyük şansım. Şimdi üçümüz birlikte çok mutluyuz.”
İmece Sendikası ile yaşama yeniden tutunmak
“2012’de İmece’den Serpil Hoca ile tanıştım, benim ve çocuklarımın hayatında bir dönüm noktası oldu. Bir kadının kimseye ihtiyaç duymadan kendi ayaklarının üzerinde durmasını öğrendim” diyen Zeynep, ilk kez sigortalı çalışmaya başlamış ve yalnız olmadığını fark etmiş. İmece ile tanıştıktan sonra, ev işçilerinin sigortalı çalıştığını, ev sahibinin patron kendisinin ise işçi olduğunu ve hakları olduğunu öğrenmiş.
“Bir gün banyo duşakabinini temizlerken camın patlaması sonucu kolum kesildiğinde, ev sahibi beni hiç umursamadan, kırılan camdan sorumlu tutarak camları bana temizletti. Düşün elim kolum kan içinde ve bu işverenin umurunda değil.”
Daha sonra bunun bir iş kazası olduğunu ve hakları olduğunu öğrenmiş Zeynep.
Çevresindeki kadınların da haklarını öğrenmesi için çalışan Zeynep, ev işçisi bir arkadaşının çalıştığı evde kalp krizi geçirmesi ve ev sahibinin onu eve bırakıp gitmesi üzerine çevredeki arkadaşları ile hastaneye yetiştirmişler. İmece Sendikasıyla birlikte mücadele eder ve arkadaşının haklarını almasını sağlamışlar.
Artık ev işçisi kadınlar için mücadele ediyor
Televizyonlarda ve gazetelerde yürüttükleri çalışmalar sayesinde seslerinin duyulmaya başladığını anlatan Zeynep, sokakta tanımadığı insanların bile kendisini tanıdığını ve ev işçileri için mücadele eden bir kadın olduğunu söyleyip takdir etmeleriyle daha bir cesaretlenmiş.
Herkesin haklarını öğrenmesi ve insanca yaşamak için mücadele etmesi gerektiğine inanan Zeynep, Pandemi döneminde ev işçileri için dayanışma ağı örenlerden biri olarak yoksullukla boğuşan kadınlara destek olur. 5510 sayılı düzenlemeye karşı mücadele eder.
5510 sayılı yasanın, mücadele ederek kazandıkları hakları ellerinden almak için düzenlenmiş bir yasa olduğunu dile getiren Zeynep, bunun ayrımcılık olduğunu ve bir gün bile çalışılsa o günün sigortasının yapılması gerektiğini vurguluyor.
Elbette hayalleri var. En çok istediği, çocuklarıyla birlikte yaşayabileceği, kendilerine ait bir evlerinin olması. “Ama önce insanın kendinin farkına varması gerekiyor” diyor ve ekliyor: “Kendinin farkına var, kendini fark et. Asla yalnız değiliz. Biz kadınlar birlikte güçlüyüz.” Bunu söylerken sesine yansıyan değişimi gücünün kararlılığı oluyor.
Zeynep Ayvalıtaş, ev işçisi kadınların görünmeyen emeğinin görünür olması için hakları için mücadele etmeye ve diğer kadınlara ilham vermeye devam ediyor.
Bizler de Kadın İşçi ekibi olarak, kadınların görünmeyen emeğini açığa çıkarmaya, mücadele eden kadınların sesini yükseltmeye, duyurmaya devam edeceğiz.
