Kadınların siyasi, medeni, sosyal, hukuki ve ekonomik eşitliğini savunan kimilerine göre eşitlikçi, dönemindeki kadınların bazılarına göre devrimci feminist Marie, hedeflerinin peşinden korkusuzca koştu ve ülkesindeki kadın hareketini sınırlarının çok ötesine taşıdı.
Marie Goegg, 24 Mayıs 1826’da İsviçre’nin Cenevre kentinde dünyaya geldi. Saatçi bir ailenin tek çocuğuydu. Marie sosyalist fikirlerle aile ortamında tanıştı.
19 yaşında Marc Antoine Mercier ile evlendi. Gezici bir pazarlamacı olan eşi sık sık şehir dışına çıkıyordu. Birlikte yaşadığı annesinin yalnız kalmaması için Marie ile evlenmişti. Marie hem kocasının hem de kayınvalidesinin bakımından sorumluydu. Buna çok fazla tahammül edemedi. Birkaç yıl sonra eşinden ayrıldı bu arada Louis Henry adını verdikleri bir oğulları olmuştu. Onu da yanına alarak ailesinin evine geri döndü.
Barış için savaştı
Ailesi evlerinin bazı odalarını 1848 Devrimi’nden sonra İsviçre’ye kaçan Alman mültecilere kiraya vermişti. Marie bu evde yapılan demokrasi ve liberalizm, barış ve özgürlük üzerine tüm tartışmalara katıldı. 23 yaşındaydı ve siyasete ilgisi arttı, radikal demokrasi tartışmaları yolunu aydınlatıyordu. Bu mültecilerden birine, Amand Goegg’e aşık oldu. Amand 1851’de İsviçre’den sınır dışı edildiğinde, hamile Marie onunla birlikte Londra’ya taşındı ve oğulları Egmont burada doğdu.
İngiltere’deki sürgün döneminde İngiliz Sufrajetleriyle tanıştı ve onlardan çok etkilendi. Marie ve Amand Goegg çifti birkaç yıl Almanya’da Baden bölgesinde yaşadıktan sonra 1862 yılında Cenevre’ye döndü. İkinci oğlu Gustave Alfred burada doğdu. Marie, eşinin de kurucularından olduğu Uluslararası Barış ve Özgürlük Birliği (Ligue Internationale pour la Paix et la Liberté)’nde aktif olarak çalışmaya başladı. 1868’de birliğin merkez komitesine seçildi ve çıkardıkları “Les Etats-Unis d’Europe” dergisinin editörlüğünü yaptı. Birliğin demokratik ve barış yanlısı hedeflerini desteklerken, kadın çıkarlarının da temsil edilmesi gerektiğini, bunun da ancak kadınlar tarafından yerine getirileceğini söylüyordu.
1868 yılının Şubat ayında Les États-Unis d’Europe dergisinde yayımladığı ilk makalesinde kadınları siyasi haklarını elde etmek için birleşmeye bir dernek kurmaya çağırıyordu. Kadınların pek ilgisini çekmedi. Ama yine de bir miktar kadın bu çağrıya olumlu yanıt verdi. Aynı yıl, 16 Temmuz 1868’de, Marie Goegg başkanlığında “Association İnternationale des Femmes” (Uluslararası Kadınlar Derneği) kuruldu. Derneğin siyasi hedefi, eğitim, istihdam ve hukuki konularda toplumsal cinsiyet eşitliği sağlamaktı.
Ayrı bir sosyal sınıf
Marie Uluslararası Kadınlar Derneğinin kuruluş konuşmasında kadınların diğer yurttaşlar gibi yurttaş olma zamanının geldiğini vurguladıktan sonra “Çünkü kadınlar ayrı bir sosyal sınıfı oluşturuyorlar” diyor, oy hakkını savunuyordu.
Derneğin tüzüğünün 1. maddesinde “Uluslararası Kadınlar Derneği, kadınların insani, medeni, ekonomik, sosyal ve siyasi haklara kavuşmasını sağlayarak onların ahlaki ve entelektüel gelişimine ve toplumdaki konumlarının kademeli olarak iyileştirilmesine katkıda bulunmayı amaçlar. Ücret, eğitim, aile hukuku ve kanun önünde eşit haklar talep etmektedir.” diye yazıyordu.
Bu talepler İsviçre’de 100 yıl sonra ancak uygulamaya konuldu. Dernek, başlangıçtan itibaren uluslararası bir boyut taşıyordu. Avrupa şehirlerindeki kadınların komiteler oluşturması ve eğitim amaçlı bir araya gelip fikir alışverişinde bulunması hedeflerinden biriydi. Marie Goegg bir yıl sonra 1869’da ilk İsviçre kadın gazetesi Journal des femmes’i yayımladı. Gazete de uluslararası bakış açısına sahipti.
1870 yılında dernek içinde anlaşmazlıklar baş göstermeye başladı. Kadınların bir kısmı Marie’yi fazla radikal buluyordu. Dernek kısa süre sonra feshedildi. Bu sırada Marie tanınmış kölelik karşıtı İngiliz feminist Josephine Butler’dan, ‘Fuhuşun Önlenmesi İçin Uluslararası Federasyon”u kurmak için kendisine destek vermesini isteyen bir mektup aldı.
Bu girişimden ilham alan Goegg, Julie von May ile birlikte 1872 yılında Bern’de ‘Association pour la défense des droits de la femme’ – ‘Kadın Haklarını Savunma Derneği’ni kurdu. Daha sonra ‘Solidarité’ olarak anılan bu dernek, kadın derneğinin halefi oldu ve ondan daha radikal bir çizgiye sahipti.
Kadın Haklarını Savunma Derneği, birçok kantonda bekar ve dul kadınları vesayet altına alan bir yasayı yürürlükten kaldırmayı başardı, posta ve telgraf işlerini kadınlara da açtı ve onların bu alanda erkeklerle eşit koşullarda çalışmasını sağladı. Derneğin sekiz yıl boyunca yayınlanan gazetesi Solidarité’de editör olarak Goegg gururla şöyle yazmıştı: “İsviçre, muhtemelen Avrupa’da kadın meselesi denen şeyin en kısa sürede en büyük ilerlemeyi kaydettiği ülkedir.”
Kadınlar üniversiteye girme hakkını kazanıyor
Marie kadın eğitimine de çok önem veriyordu. Başlattığı bir imza kampanyası sonucunda kadınlar 1872’de Cenevre Üniversitesi’ne kabul edilmeye başlandı. 1875’te Solidarité’nin başkanı seçildi. 1880’de örgütün feshedilmesi ve derginin yayın hayatına son vermesiyle Goegg-Pouchoulin’in kariyeri de sona erdi.
Marie artık öncülük görevinden sıyrılmıştı, ancak ölümüne kadar davayla yakın ilişki içinde yaşadı. 1886’da, yıllardır bağlarını sürdürdüğü Uluslararası Kölelik Karşıtı Federasyon’un idari heyetine seçildi. Cenevre Kadınlar Birliği 1891’de kurulduğunda, kurucuları Marie Goegg’e danışarak ilerici kadın hareketi içinde sürekliliği sağlamak amacıyla onu başkan yardımcısı yaptılar.
Marie Goegg-Pouchoulin, İsviçre’de eşitlikçi feminizmin öncülerindendi. Kendi döneminde, Fransızca konuşulan İsviçre’deki ilerici kadın hareketinin sembolik isimlerinden biri oldu ve “Kadın Enternasyonali”nin kurarak Avrupa genelindeki kadın hareketini de etkiledi. 24 Mart 1899’da, 73 yaşında Cenevre’de vefat etti.
Ölümünden çok uzun bir süre sonra, Şubat 1971’de, İsviçreli kadınlar nihayet federal düzeyde siyasi katılım hakkını elde ettiler. Kadın Enternasyonali’nin kurulmasına katkıda bulunarak ülke sınırlarının ötesinde kadın hareketine ivme kazandırmıştı ama ölümünden kısa süre sonra unutuldu.
1920’lerde yayınlanan Tarihsel-Biyografik Ansiklopedi’de adı geçen az sayıdaki kadından biriydi; ancak onu İsviçre kadın hareketinin öncüsü olarak yeniden keşfeden 1970’lerde yükselen yeni kadın hareketi oldu.
https://de.wikipedia.org/wiki/Marie_Goegg-Pouchoulin
https://www.digitales-deutsches-frauenarchiv.de/akteurinnen/marie-goegg
