Bazı sendikaların dijital arşive geçmeleri ve bunları kamuoyuna açmaları ile sendikalı kadının tarihine ulaşmak açısından eskisine göre biraz daha aşama kaydetmiş durumdayız. Türk-İş’in 63 yılından itibaren sendika dergisini dijital arşive taşıması da bu açıdan olumlu bir gelişme… Çünkü bu dergilerde genel konuların yanı sıra ulusal ve uluslararası sendikal yapıların kadın, grev, direniş, toplantı ve etkinliklerine de çok sık olmasa da yer veriliyor. Eskiden kütüphaneye gidip, dergi tarıyorduk… Şimdi oturduğumuz yerden bunlara ulaşabiliyoruz.
Türk-İş Dergisinin Temmuz 1963’te çıkan 5. Sayısı’nda yer alan Kadın İşçilerin Problemleri isimli habere değinmek istiyoruz.
Bülent Ecevit’in Çalışma Bakanı olduğu ve Türk- İş’e güzel güzel mektuplar yazdığı, Doğan Avcıoğlu’nun konfederasyonun araştırma dairesi müdürü olduğu bir dönem.
Ev işlerinin yükünün azaltılması
Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu(ICFTU) ve ITS bir araya gelerek kadınların problemlerini incelemek için birleşik bir komite kuruyor. Haberde adı geçmiyor ama biz ona kadın komitesi diyebiliriz. Komite 29 Nisan- 3 Mayıs arasında dört kıtadan gelen delegelerle bir toplantı yaparak kadın işçilerin karşılaştıkları problemleri ve çözüm önerilerini tartışıyorlar. Haber bu toplantıyı ve alınan kararları özetliyor.
O günden bu yana dertler aşağı yukarı aynı. Cinsiyet temelli eşitsizlikler öyle kolay kolay ortadan kalkmıyor, döneme göre şekil değiştiriyor yalnızca. ICFTU yetkililerin patriyarkadan pek haberdar olduğu söylenemez ama şu tür tespitleri kapitalizmi değil patriyarkayı işaret ediyor: “İktisadi, sosyal ve politik gelişmesi yüksek seviyede olan memleketlerde bile çalışan kadınlara ayırım yapılmaktadır. En mühimi, eşit işe eşit ücret prensibi olup, çok kabul edilen bir tevzi olmasına rağmen tatbik edilmemektedir. Kadınların, çalışıp kalifiye olabildikleri işler bile hâlâ onlara kapatılmakta ve cesaretleri kırılmaktadır. İş başında eğitim ve daha ileri tahsil için erkekler kadar imkânları yoktur. Aynı zamanda anne ve ev kadını olan hanım işçilerin yüklerini azaltmak için imkânlar birçok yerlerde çok azdır.”
Sendikalarda aktif görev
Ücret eşitsizlikleri, ikili yük, terfi edememe…Bugün de çözümlenmiş sorunlar değil. Komite ILO’nun ilgili kararnamelerine vurgu yaparak kadınların nasıl eğitileceğine, ön yargıların nasıl kırılacağına dikkat çekiyor. ILO’nun 100 No’lu Eşit Ücret kararnamesi bunlardan biridir. Toplantıda kararnamenin pek çok ülke tarafından kabul edilmediği, kabul edilen ülkelerde bile uygulanması için yeteri kadar çaba sarf edilmediği konuşuluyor ve sendikaların da bu maddeyi toplu sözleşmelere koyması gerektiğinden bahsediliyor.
Uluslararası sendika temsilcileri kadınların iş ve aile yükümlülükleri arasında bölündüğünü tespit ettikten sonra bu konuda sendikalara “İş ve aile hayatındaki pürüzleri düzeltmek için kadınların ev mesuliyetlerinin kolaylaştırılması icap etmektedir.” şeklinde bir uyarıda bulunuyorlar fakat bunun nasıl yerine getirileceğine dair herhangi bir öneri yok.
Sendikalarda ve çalışma yaşamında kadın erkek eşitliğini sağlamanın uzun vadeli bir iş olduğu saptaması da toplantıda dile getirilen bir başka gerçek. Bu konuda sendikalara daha fazla kadını üye yapın ve kadınların aktif görevlere gelmesini konusunda ikna edin diye tavsiyelerde de bulunuyorlar. Toplantı sonucunda kadınların çıkarlarını korumak ve geliştirmek için ICFTU’nun özellikle gelişmekte olan ülkelerde pek çok eğitim seminerleri gerçekleştirdiğine de vurgu yapılıyor.
Yazının sonunda komite tarafından tavsiye edilen bu kararların ICFTU tarafından takip edileceği de belirtiliyor… Son cümle uluslararası sendikal birliğin bu konuda ne kadar ciddi olduğunu göstermek için yazılmış.
